
Restauratie Stelling van Amsterdam
Restauratie is een specialisme bij Akerbouw. Met onze ERM-certificering restaureren wij forten behorend tot de Stelling van Amsterdam. Dit doen we voor verschillende opdrachtgevers. Afgeronde restauratieprojecten zijn onder meer Fort Edam, Fort bij de Liebrug, Fort bij Krommeniedijk (fort Kijk), Fort Veldhuis en genieloods Fort aan de Ham. Extra bijzonder aan dit type restauratiewerk is dat we werken aan het behoud van Unesco Werelderfgoed. Op moment van schrijven, eind 2024, leggen wij de laatste hand aan de restauratie van Fort bij Aalsmeer. Een uitdagend project in opdracht van Stadsherstel Amsterdam. Projectbegeleider Dennis de Graaff en voorman Bart Kruijenaar (beiden Akerbouw) zijn het erover eens dat het samenspel met onze opdrachtgever de kracht is van deze goed verlopen restauratie: “We doen het echt samen”.
Onze opdrachtgever is Willem van Iterson. Als projectleider bij Stadsherstel begeleidt Willem een project vanaf het aankoopproces tot en met oplevering van de restauratie. Willem vertelt: “Onze missie is het behoud van cultureel erfgoed. We hebben geen winstoogmerk en gaan uit van een investeringstermijn van 50 jaar. Hiervoor starten we met een rendementsberekening. Welke investering is er nodig, wat is er mogelijk met subsidies en hoeveel brengt toekomstige verhuur op? Dit moet samen op minimaal nul uitkomen, pas dan gaan we over tot aankoop.” Fort bij Aalsmeer was tot voor kort in eigendom van gemeente Haarlemmermeer. De gesprekken voor overname startten jaren geleden al. Willem gaat verder: “CRASH Luchtoorlogs- & Verzetsmuseum ’40-’45 was in het fort gevestigd en de gemeente wilde, net als wij overigens, graag dat het museum op deze locatie behouden bleef. We hadden in vroeg stadium overleg met Akerbouw. We bezoeken de locatie en vragen om een richtprijs voor de restauratie. De inzichten van een ervaren partij als Akerbouw zijn voor ons erg belangrijk. Een ervaren aannemer weet wat hij verantwoord kan en mag doen”.

Projectbegeleider Dennis: “Toen de aankoop rond was zijn we de voorbereidingen gestart. In open begroting werken we het project van grof naar fijn uit. Die begroting maken we vooraf zo volledig mogelijk. We plannen daarnaast de doorlooptijd en we houden rekening met de verhuurde staat, want het museum bleef gewoon open. Het museum zat aan de linkerzijde van het fort, dus wij zijn gestart aan de rechterzijde. Gaandeweg hebben we nog een aantal optimalisaties in onze werkvolgorde doorgevoerd met name in het belang van het museum”. Willem geeft aan: “Ook met huurders hebben we een lange termijnvisie. Het museum beschikte over een oppervlakte van 400 m2 en dit is in de nieuwe situatie 1.000 m2 geworden”. Voorman Bart vult aan: “We restaureren echt om de huurder heen, daar houd je rekening mee. Het is in belang van het project”.
“Het restaureren van een fort zoals deze bij Aalsmeer is niet alledaags. Je mag werken aan een unieke locatie. Stel je voor, in WOI bood het fort plaats aan bijna 300 soldaten”, geeft Bart aan. Dennis vertelt verder: “Je hebt te maken met meters dikke ongewapende betonmuren, zware stalen luiken en een bijzondere dakconstructie. Je komt ingenieuze systemen tegen zoals de opvang en infiltratie van regenwater om als drinkwater te gebruiken, daar werd toentertijd al over nagedacht en het werkt ook allemaal nog. Samen met Willem vormen we een bouwteam. We hebben wekelijks overleg met z’n drieën. Restaureren is in de eerste plaats het monumentale behouden, we bespreken met elkaar de situatie die we tegenkomen en bepalen de juiste aanpak”.

Willem: “We restaureren Fort bij Aalsmeer, en daarbij probeer je ook altijd de tand des tijds te laten zien. Bijzondere onderdelen in het fort zijn zichtbaar gemaakt zoals het drinkwaterbassin, een oude originele binnenwand en de voormalige uitkijk. Door de jaren is een deel van het fort ook in gebruik geweest voor brandweeroefeningen. Door hitte zijn scheuren ontstaan en ook die houden we in het zicht”. Bart: “Bij aanvang verwijderden we alles wat niet monumentaal is. Dat zijn veel details en die stem je goed af. Alle installaties zijn vernieuwd en in een nauwe spouwgang zaten bijvoorbeeld grote stalen ophangbeugels. Je wilt eigenlijk ruimte maken en deze wegslijpen, maar dat kan niet want de beugels zijn onderdeel van het monument. Dus werken we eromheen. Dat is soms lastig maar onze installateurs begrijpen dat.” Het is aan Bart af te lezen dat dit werk de nodige uitdagingen met zich mee brengt die hij graag aanpakt. “De keuzes die we samen maken die houd ik bij en leg ik vast, dat hoort bij mijn taak”, sluit Bart tevreden af.

Dennis: “Nooit een nieuwbouwwoning voor mij. Mijn interesse is al lang geleden gewekt door oude gebouwen. Je volgt cursussen en je bent nooit uitgeleerd. Het restaureren is een blijvend leerproces, je komt altijd weer nieuwe dingen tegen en daar anticipeer je samen op. Op dit fort heb ik mijn ervaring in kunnen brengen en tegelijk weer geleerd van dit type dakconstructie en de maatwerkoplossing die we hier bedacht hebben voor de buitenkozijnen. Dat maakt dit werk zo mooi, het verveelt mij niet.” Met achter hem het fort, sluit Willem het gesprek af: “Het gaat Dennis en Bart hier erg goed af, en dat herken ik ook uit van de werkwijze door Akerbouw op eerdere forten. Ik ben erg tevreden over het werk van Akerbouw, de communicatie daarbij is ook goed en de samenwerking is plezierig. We werken van beide kanten met vaste mensen met kennis van zaken. Het resultaat is naar alle tevredenheid. Een teamprestatie.”
